Keeb Kwm ntawm SPRINGTIME MAGAZINE hauv COCHINCHINA - Ntu 1

Hits: 240

     NCov xov xwm qub tub rog hauv 30's thiab 40's tau lees paub tias Mr. DIỆP VĂN KỶ nws tus kheej yog tus txiv neej uas thawj zaug tau pib tshaj tawm thawj cov ntawv xov xwm caij nplooj ntoos hlav, tom qab nws ua raws li Xov Xwm lub voj voog - uas yog "Đông Pháp" thời báo (Fabkis Indochina Times magazine) ntawm lub nroog-councillor NGUYỄN KIM ĐÍNH xyoo 1927.

     ATxawm hais tias cov ntawv xov xwm ntawd yog tus tswv los ntawm NGUYỄN KIM ĐÍNH - Nws tus editor yog TRẦN HUY LIỆU - Tus Đông Pháp Sijhawm (Daim duab 1) yog cov ntawv xov xwm tshwj xeeb uas clutched ntawm lub teb chaws txoj kev txav - uas tau nce siab heev nyob rau lub sijhawm ntawd - yog li nws tau ruaj ntseg rau cov neeg coob coob uas tos txais nws thiab nyeem nws. Yog vim li ntawd, txoj cai mus txog rau thaum xaus ntawm xyoo 1927, lub Springtime magazine, nrog cov nplooj ntawv me me thiab qhov loj me, tau ua nws cov tsos, luam tawm xim liab thiab dub, thiab tau muag tam sim ntawd.

dongphap.thoibao-1924-holylandvietnamstudies.com
Daim duab 1: Đông Pháp Thời Báo (Đông Pháp Time daily magazine) Nr. 104, Peb 1, 1924.

     How puas yog cov ntsiab lus tau txais tos txais tos los ntawm cov neeg nyeem? Puas yog vim muaj lub npe zoo ntawm cov nom tswv xws li PHAN CHÂU TRINH, PHAN BỘI CHÂU, lossis BÙI QUANG CHIÊU? Qhov tseeb yog ua pov thawj heev rau qhov tsis sib xws - Nws yog vim qhov "txawv txawv" kws sau paj huam NGUYỄN KHẮC HIẾU nrog nws zaj paj huam "Txaus siab rau lub caij nplooj ntoos hlav" (Xov xwm). Nyeem paj huam "Chaw Xuân"Sau hauv cov qauv yooj yim ntawm 30's thiab 40's, thaum xub thawj peb yuav ntseeg tias nws tau hais txog peb qhov kev txaus siab thiab kev tshoov siab ntawm ib tus neeg qaug cawv thaum muab nws lub khob cawv nrog ib gulp, tab sis qhov tsis sib xws rau peb txoj kev ntseeg, nws yog qhov tseeb. ua, ib qho kev sib tham ua ntej ntawm txhua yam sib txawv ntawm kev lom zem Springtime thoob plaws txhua lub sijhawm keeb kwm, los ntawm Tuam Tshoj mus rau peb lub teb chaws. Tag nrho cov no nrog tib neeg txoj kev xav, kev nom kev tswv thiab kev ua tub rog ..., tsom rau kev txhawb nqa kev hlub.

     At lub sijhawm ntawd, txawm tias twb tau dim ntawm kev sib raug zoo ntawm Suav thiab Suav tau sau cov ntaub ntawv Nyab Laj, tus kws sau paj huam no uas tau xav ua tus coj Fabkis txoj kev ua neej thiab kawm lus Fab Kis, tseem tsis tuaj yeem tawg nrog nws "vaj huam sib luag” tuaj qhov tsos ntawm lub Thang Chung (Miraculous Tswb) qhov teeb meem caij nplooj ntoos hlav xyoo 1929 - Nws yog qhov tu siab heev uas Thang Chung tau luv luv; nws tau tshwm sim thaum Lub Ib Hlis 7, 1929 thiab tuag thaum lub Peb Hlis 25, 1930.

thanchung.daily.magazine-1915-holylandvietnamstudies.com
Daim duab 2:  Thần Chung (Miraculous Tswb) magazine springtime issue Ất Mão 1915.

   The Thang Chung niaj hnub muaj ib khub ntawm distichs txaus siab heev los ntawm nws cov neeg nyeem nyob rau lub sijhawm ntawd:

  "Lub tswb nrov thaum sawv ntxov hais txog kev xa mus rau peb cov neeg nyob hauv kev xav tau zoo tshaj plaws rau peb hnub zoo siab Tết. Kev ntxhov siab thiab muaj kev hlub rau peb lub tebchaws qub, peb cia siab tias peb yuav muaj ntau lub sijhawm zoo nyob rau lub caij nplooj ntoo hlav no. "

    A cov xwm txheej zoo sib xws yog ib qho ntawm TRẦN THIỆN QUÝ - thaum saib xyuas Trung Liab (Kev ncaj ncees) txhua hnub, nws tau txais txiaj ntsig zoo los ntawm cov neeg nyeem, tab sis thaum koom nrog Chaw Luận, nws poob me ntsis los ntawm qhov kev txaus siab ntawd.

 

 

     Tnws qhov teeb meem caij nplooj ntoos hlav - luam tawm nyob rau lub caij nplooj ntoo hlav - txawm hais tias nthuav dav thiab ci ntsa iab - tseem yuav tsum tau qhia txoj hmoo ntawm lub teb chaws los ntawm txhua lub sijhawm keeb kwm sib txawv. Thawj zaug yog lub sijhawm muaj kev kub ntxhov ntawm kev lag luam - thiab nyob rau lub caij nplooj ntoos hlav qhov teeb meem luam tawm thaum Lub Ob Hlis 14, 1931, tus sau NGUYỄN VĂN BA, tus kws kho, tau yws txog kev txom nyem ntawm cov neeg hauv Cochin Tuam Tshoj hauv nws tsab xov xwm hu ua: "Tết ntawm xyoo tas los thiab Tết xyoo no”. Cia peb rov nyeem ib nqe lus, uas muaj kev xav tsis zoo, hauv nws tsab xov xwm kom muaj peev xwm muab piv nrog cov kab lus hlub lub neej Taug kev NGUYỄN KHẮC HIẾU tau sau rau hauv nws tsab xov xwm hu ua: "Txaus siab rau lub caij nplooj ntoos hlav”, hais saum toj no.

   "... Thaum peb txaus siab rau lub sijhawm Tết kawg, peb txhua tus paub tseeb tias peb yuav muaj peev xwm txaus siab rau lub sijhawm Tết xyoo no, tab sis peb yeej tsis xav tias yuav zoo li no. Xyoo tas los peb tsis muaj lub sijhawm Tết zoo li xyoo no Tết lub sijhawm thiab qhia qhov tseeb, peb tsis tau muaj lub sijhawm Tết zoo ib yam hauv Cochin Tuam Tshoj keeb kwm".

             Tết lub sij hawm no tu siab npaum li cas?  
            Lub sijhawm Tân Vi Tết no tu siab npaum li cas?

     Inyob rau hauv lub 30s, tsis muaj ntau cov ntawv xov xwm sau nyob rau hauv "qo nqi" (Latinized national language), txawm tias cov neeg sau ntawv tau ua kom paub txog cov lus Latinized. Ntawm cov ntawv xov xwm tsis tshua muaj, cov Thần Chung txhua hnub yog qhov zoo tshaj plaws.

     Among pawg neeg xov xwm sau ntawv xov xwm caij nplooj ntoos hlav thiab cov ntawv xov xwm, cov Công Luận (Public Tswv Yim) txhua hnub muaj cov ntsiab lus qhia pom zoo: uas muaj ib pab pawg neeg kho rau txhua qhov teeb meem caij nplooj ntoos hlav - piv txwv li qhov tshwj xeeb caij nplooj ntoo hlav xyoo 1931 tau sau los ntawm cov kws kho NGUYỄN VĂN BA thiab PHÚ ĐỨC. Nrog rau lub caij nplooj ntoo hlav hauv qab no cov teeb meem tshwj xeeb tuaj txog ntawm VÕ KHẮC THIỆU, DIỆP VĂN KỶ, ces TRẦN THIỆN QUÝ.

     Atxawm tias txaus siab los ntawm cov neeg nyeem thaum lawv tseem nrog cov Thần Chung txhua hnub - lub pab pawg Kỷ, Ba's prestige tau poob qis thaum lawv mus ua haujlwm rau cov Công Luận txhua hnub.

    "... Tsis txhob xav txog cov hnub nyob deb, txij li xyoo tas los Tân Vi (1871) txog rau tam sim no, tom qab tau nyob hauv Fab Kis Tiv Thaiv, txhua tus hauv Cochin Tuam Tshoj tau nyob zoo siab, thiab txhua zaus thaum Tết tuaj, tib neeg tau haus dej los tos txais qhua. lub caij nplooj ntoos hlav mus txog rau xyoo tas los (1930), thaum huab cua thiab scenes tsis zoo siab thiab bustling li yav dhau los, tab sis los ntawm xya caum mus rau yim caum feem pua ​​​​ntawm Tết huab cua tseem tuaj yeem pom.

    Leej twg yug hauv lub tebchaws no yeej paub li ntawd. Txawm li cas los xij, txhua yam hloov pauv hauv lub sijhawm Tân Vi Tết no, ib tus tuaj yeem hais tias xyoo tas los peb tau muaj kaum feem ntawm kev ua ub no thaum lub xyoo no peb tsis muaj ib qho. Xyoo tas los no, ib lub khw muag cov silks ntawm txoj kev Catinat tuaj yeem muag txhua hnub plaub lossis tsib puas piastres ntawm silk, xyoo no, nws tuaj yeem muag tau peb caug lossis plaub caug piastres ib hnub. Txhua leej txhua tus yws yws txog kev ntsib nrog kev poob... "

     "... Lwm qhov laj thawj rau qhov xwm txheej no yog tsim los ntawm cov teeb meem uas tau tshwm sim txij li xyoo tas los. "

     But peb yuav tsum paub tias tsis yog tag nrho cov ntawv xov xwm caij nplooj ntoos hlav thiab cov ntawv xov xwm tau poob rau hauv "nkees thiab tu siab” qhov xwm txheej, raws li qee yam ntawm lawv, nrog rau lawv qhov kev pom deb, tau kwv yees lub neej yav tom ntej zoo. Cia peb rov nyeem ib nplooj ntawv ntawm tus Trung Lập (Impartial) qhov teeb meem caij nplooj ntoos hlav sau los ntawm TRẦN THIỆN QUÝ thiab luam tawm thaum Lub Ib Hlis 21, 1933. Nws tau qiv ib tug Fabkis hais qhia txog kev hloov pauv ntawm kev vam meej thiab kev poob qis, muaj feem thiab kev txom nyem – raws li kev xav mus ib txhis.

 

trunglap.daily.magazine-1946-holylandvietnamstudies.com
Daim duab 3:  Trung Lập txhua hnub magazine, Nr. Peb 11, 1946

   "... Fabkis muaj ib lo lus hais tias: "Nws yog cua daj cua dub uas tsis muaj leej twg zoo." Ntawm no, qhov zoo yog qhov qeeb tuaj, tab sis txhua tus paub tias nws muaj tiag.   

   “Yog hais tias tsis yog li cas peb cov neeg Annamese tam sim no paub yuav ua li cas siv xab npum, xaws hnab, ua khau ntoo, thiab ua khau tawv; muaj ntau yam khoom siv tes ua uas yav tas los tau tseg rau Suav. Thiab yog tias tsis yog li cas peb cov neeg Annamese tam sim no paub yuav ua li cas qhib tsev noj mov, khw kas fes, thiab muag cov kua zaub thiab suav noodles. " 

    A ob peb xyoos tom qab, cov Xovxwm tau tso cai ntau "txoj kev ywj pheej” yog li ntawd nws tau tsim kho tshwj xeeb tshaj yog nyob rau xyoo 1938-1939. Txawm li cas los xij, thaum tsov rog tawg, ntau cov ntawv xov xwm tau raug ncua nrog ntau tus neeg xov xwm raug ntes thiab raug kaw. Cov Xovxwm poob rau hauv qhov xwm txheej txaus ntshai. Lub sijhawm ntawd, tib neeg tuaj yeem pom tsuas yog qee cov ntawv xov xwm xws li Điện Tín (Daily Telegraph), Sai Gon (Saigon), Truyền Tin (Kev sib txuas lus) thiab Dân Báo (Pib neeg ntawv xov xwm).

     Whais txog lub Dân Báo (People's Newspaper) - Xov Xwm BÙI THẾ MỸ tau luam tawm 3 sib law liag teeb meem caij nplooj ntoos hlavXyoo 1940-1941-1942. Dhau li ntawm lawv, cov ntawv xov xwm ntawm ĐẶNG NGỌC ÁNH thiab MAI VĂN NINH tau luam tawm 3 qhov teeb meem sib law liag xyoo 1943-1944 thiab 1945.

    If lub siab qis"suab” tau raug pw liab qab nyob rau lub sijhawm muaj kev kub ntxhov ntawm kev lag luam, tom qab ntawd, thaum lub sijhawm ua tsov rog, tib lub suab no tseem ua haujlwm rau cov neeg coob nrog lawv txoj kev xav tsis zoo. Cia peb rov nyeem ib tsab xov xwm luam tawm ntawm lub Iện Tín nyob rau hauv 1945.

dientin-springtime.1973-holylandvietnamstudies.com
Daim duab 5: Iện Tín (Daily Telegraph) Caij nplooj ntoos hlav Quý Sửu, 1973

  "... Tsuas yog cov neeg uas tau tso lawv tus kheej hauv qab lub trench tuaj yeem paub tias thaj av tob npaum li cas; thiab tsuas yog cov uas tau mus rau hauv hiav txwv thiaj paub tias lub hiav txwv loj npaum li cas. Nyob rau hauv 6 xyoo tas los no, peb lub teb chaws zoo ib yam li lub nkoj sawv tawm mus rau hiav txwv, thaum nyob rau hauv av tseem muaj ib tug me me trench rau vaj tse.. "

   PTib neeg txoj kev tsis zoo tag nrho yog xav tias lwm tus neeg tau txais koob hmoov ntau dua li lawv tus kheej, thaum qhov tseeb, txhua hnub, lawv tau txais koob hmoov ntau dua li lawv cov phooj ywg. Txawm li cas los xij, qhov koob hmoov me me yuav yog, peb yuav tsum muaj kev zoo siab rau nws, raws li nws tau tsim los ntawm peb tus kheej ib yam li lub tsev nyob, txawm tias nqaim, tseem cuam tshuam cov cua siab, nrog rau cov foob pob tawg.

   Tlub kaus mom yog qhov xwm txheej hauv CochinChina uas HỒ BIỂU CHANH yog ib qho ntawm cov pov thawj keeb kwm.

    Ltawm mus rau Hanoi - tag nrho lub teb chaws lub txaj - cov neeg xov xwm muaj, los ntawm cov ntawv xov xwm xws li Tri Tân (Knowledge of the New), Thanh Nghi (Public Tswv Yim), Trung Bắc Chủ nhật (Teb chaws thiab Northern Sunday) sab laug rau peb cov nyiaj tau los ntau cov khoom muaj nqis ntawm cov ntaub ntawv, siv rau cov Xovxwm thiab Cov ntawv nyeem. Hais ncaj nraim rau lub caij nplooj ntoos hlav teeb meem ntawm Trung Bắc Chủ nhật, Phong Hoa thiab Ngai Nia tau kov yeej lub siab ntawm Cochin Suav nyeem.

… ua tsaug…

 

 

(Xyuas 75 lub sij hawm, 1 mus ntsib niaj hnub no)