Qhov Txheej Txheem Tshaj Tawm Ntawm Cov Neeg Tshaj Lij Tshaj Tawm Neeg "Tshaj Tawm thiab Kev Txom Nyem?

Hits: 424

Asso. Prof. HUNG, NGUYEN MANH, PhD.

   1Cov. Hauv peev txheej ntawm Cov nom Has, txij li 50's thiab 60's, ib tug xov tooj ntawm cov paub zoo pleev xim qub tub rog xws li Nguyen Do Cung, Tran Van Tau, thiab lwm yam thiab qee cov tub ntxhais hluas tshawb nrhiav tau pib mloog coob leej
woodcuts, tiav ntawm thaum pib ntawm lub xyoo pua nees nkaum, uas zwm rau hauv cov txheej txheej ntawm cov neeg aforesaid tau pib ua cov kev tshawb pom qhov tseeb thiab tshawb nrhiav. Tom qab ntawv, ntau yam kev tshawb fawb
Cov tsev lag luam xws li: tus Lub Koom Haum Keeb Kwm, lub Lub Tsev Kawm Txuj Ci, lub Lub koom haum rau muab tso ua ke ntawm Encyclopaedias, lub Cov Koom Haum South-East-Asia, lub Kawm Ntawv Suav thiab Suav Ntawv Suav Loj Hlob Huav Lub Tsev, lub Cov koom haum hais lus, lwm yam kuj tau tuaj mus rau hauv kev sib cuag nrog cov hais los saum toj-teev cov ntaub ntawv.
     Hauv lub qub nroog ntawm Saigon, tej zaum ntawm 60's, tus Archaeological lub koom haum thiab ntau tus kws tshawb nrhiav tau paub txog thiab tau sim kawm txog phau ntawv qub, tshwj xeeb tshaj yog nyob rau xyoo 70, thaum tib neeg pom cov duab ntawm aforesaid woodcuts nyob hauv cov npe ntawm "Nyab Laj Qab Teb, ntawm qhov Pib Hauv Lub Twentieth Xyoo pua. "(1)

2Cov. Hauv Paris, thaum lub Plaub Hlis 1978, lub Tshawb fawb Kev Tshawb Fawb (Paris) tau luam tawm ib tsab xov xwm muaj cai “Folk Art mus txog 650 Tshiab Tsim Nyog Woodcuts”(2). 

   Ob hlis tom qab, Kev Ua Haujlwm Thaj Av tau raug teeb tsa nyob rau ntawm Kab Lis Kev Cai Hauv Lub Zos Bourges (Fabkis) kev coj tus kheej loj cov tsiaj ntawv lub npe: “Cov neeg ua liaj ua teb ntawm Nyab Laj”(3).

3Cov. Ua raws li tsab xov xwm no thiab Kab Lus Qhia Tus lej ntawm Ncig saib tebchaws Nyablaj sia mus thoob ntiajteb txuas ntxiv cov kev qhia ntoo, thiab cov Kev Tshawb Fawb Txog Lub Yeeb Yam Xov Xwm in Cov nom Has kuj tseem tau tshaj tawm tsab xov xwm aforesaid (teeb meem No. 4/78).
  Nyob rau hauv 1985, lub Ntawv Hmoob Nyab Laj Kev Tshawb Fawb Txog Kev Tshawb Fawb "Kev Paub Txog Encyclopaedic”Tau tshaj tawm 351 kab kos duab nrog cov npe loj:“Cov Encyclopaedia hauv Duab”- muab rho tawm los ntawm“Ntawv Tshaj Lij Nyab Laj thiab Khoom Siv Nyab Laj Lub Tsev Teev Ntuj”- Woodcuts pom tau hais los ntawm cov kws tsis paub zaj dab neeg thaum pib ntawm lub xyoo pua 20th. (4)

   Tsis ntev los no, ntawm nws qhov Springtime Issue hauv lub xyoo "Mau Thin"(Xyoo ntawm zaj), tus “Dhau Viet"(Ntawv xov xwm nyab laj ntawm Lub Koom Haum Cov Neeg Nyab Laj) nyob hauv Canada tau siv 8 ntawm cov woodcuts los qhia nws cov lus ntawm Tet nrog lub annotation: “Tshiab khiv sau woodcuts ntawm 20th caug xyoo”, Thiab tamsis no, lwm lub xov tooj ntawm cov ntawv xov xwm kuj tau saib txog cov khoom ntoo thiab sim siv lawv.
    Dhau li, peb tau pom ob lub cav txiav ntoo qhia tus twm nyob rau hauv txhua ntawm lawv, uas tau xaiv los ntawm cov ntawv ntawd thiab luam tawm hauv ib phau ntawv xov xwm los ua duab ua piv txwv rau ib tsab xov xwm muaj npe: “Lub plab hlaub uas tsis muaj yeeb yaj kiab hauv cov duab kos thiab duab puab"(5) ib.
    Kev tsim nyog ntawm kev saib xyuas yog ib pawg ntawm phau ntawv qhia qhia peb kev coj noj coj ua (6) nyob rau hauv uas 26 ntawm 30 daim duab kos raug kos tom qab cov uas nyob hauv cov ntawv no.

4Cov. Qhov Ua Ntej, peb pom tias, txawm tias cov teeb tsa ntawm cov ntaub ntawv no tau qhia txog ntau lub sijhawm thiab hauv cov ntaub ntawv sib txawv, nws tsis tau qhia ib tus zuj zus thiab zoo li txhua tus qauv. Yog li no, qhov tseeb tam sim no tsa ntau cov lus nug uas yuav tsum tau lwm cov lus teb:

aCov. Puas yog nws muaj tseeb tias tom qab ntog mus rau qhov tsis muaj lub sijhawm ntev tshaj li ib nrab xyoo, txoj hmoo los ntawm lub teb chaws zoo kev coj ntawm cov Hmoob Nyab Laj "tau pib drift- hloov ploj thiab rov tshwm sim - raws kev ntws ntawm cov xwm txheej”Ntawm Cov nom Has (hauv 50 lub) rau Saigon (tom qab 1954) thiab tom qab ntawv “tau dua zoo rau qee qhov tsis paub nyob deb ntug"(Paris-tom qab xyoo 1975)?

bCov. Puas yog qhov tseeb tias cov ntoo txiav hauv cov ntawv teev tseg no koom nrog ib txoj kab tshiab ntawm cov neeg pleev xim rau pej xeem - txawv ntawm cov neeg paub Dong Ho lub zos or Nraug Hmoob txoj kev - los yog cov ntoo txiav ntoo no. “ib hom kev kos duab"Lossis"ib qho sib txawv ntawm kev tshawb fawb”Tseem tsis tau paub? Tej zaum, nyob rau hauv qhov kev txiav txim ntawm phau ntawv me me ua ntej no, peb yuav tsum tsis txhob nkag mus rau txhua txoj hauv kev ntawm cov ntoo txiav no thiab tsuas yog "piav qhia lawv raws nraim li lawv muaj”, Yog li kom tsis txhob bestowing rau lawv“coj txawv txawv qhov tseem ceeb”Thiab yog li unintentionally“ua phem rau lawv cov txuj ci tseem ceeb hauv kev tshawb nrhiav".

LUS CIM:
(1) NGUYEN KHAC NGO - "Nyab Laj Woodcuts rau thaum pib ntawm lub xyoo pua 20th”- Expounder Magazine - los ntawm qhov teeb meem No.1 txog 10 xyoo 1970.
(2) PHAM NGOC TUAN - Folk daim duab los ntawm 650 Woodcuts nyuam qhuav zoo lawm - Tshawb fawb Kev Tshawb Fawb, Paris, teeb meem No. 4/78.
(3) PHAM NGOC TUAN - Tus Ua Neeg Nyob Nyab Laj Qaum Teb - Raug ntawm qhov Keeb kwm kev lis kev cai ntawm lub nroog Bourges (Fabkis) txij lub Rau Hli 10, 1978 txog rau Lub Xya Hli 30, 1978, los ntawm cov Koom Haum ntawm Nyab Laj nyob rau Fabkis, ua haujlwm hauv kev sib koom tes nrog tus Tsev khaws puav pheej ntawm tus txiv neej.
(4) Hauv cov teeb meem Nos. 3, 4, thiab 5, 1985 thiab qhov teeb meem No.1, Kaum Hli 1985 (cais ua dua tshiab)). (5) NGUYEÃN QUAÂN - Tus twm tsis muaj tswv yim hauv cov duab kos duab thiab duab puab - Ntawv Xov Xwm Nyab Laj - qhov teeb meem ntawm Tet At Soj (Xyoo ntawm Nyuj Twm) (1985), ib. 12.
(6) NTUJ TUG - Cov lus piv txwv rau cov txheej txheem ntawm cov phau ntawv Folk nkauj thiab hais kwv huam ntawm cov neeg Nyab Laj - A Lub teb chaws Culture Palace (davhlau. 4) tso ua ke los ntawm NGUYEN TAN LONG thiab PHAN CHAW, Tshaj tawm los ntawm Nkauj Moi tshaj tawm lub tsev xyoo 1971 hauv Saigon.

CEEB TOOM:
Source: Cov Txheej Txheem ntawm Cov Neeg Suav Tshaj Tawm los ntawm Henri Oger, 1908-1909. Dr. Nguyen Manh Hung, Tshawb Fawb & Compiler.
◊ Cov duab tshwj xeeb yog sepiaised los ntawm Tu Tu Thu - thanhdiavietnamhoc.com

(Xyuas 1,070 lub sij hawm, 1 mus ntsib niaj hnub no)